دانشکده پیراپزشکی- اهداف کلی و وظایف حرفه ای
اهداف کلی و وظایف حرفه ای

حذف تصاویر و رنگ‌ها

اهداف کلی و وظایف حرفه ای

  ضرورت وجود حرفه و ارتقاء حرفه ای

  امروزه بیش از پیش نقش پرسنل جراحی آموزش دیده در سیستم بهداشتی – درمانی مشخص شده است . تکنولوژیستهای اتاق عمل عضو مهمی از تیم بهداشتی بوده که در تماس نزدیک با جراحان ، متخصصان بیهوشی و پرستاران در راستای تا مین مراقبتی مطلوب برای بیماران فعالیت می کنند . عملکرد انسانی و شایسته حرفه های مراقبتی ، دانش و مهارت وسیعی می طلبد و از آنجا که سنگ زیر بنایی رشد و توسعه یک حرفه ، آموزش آن حرفه می باشد ، پرسنل اتاق عمل نیز مانند سایر اعضاء سیستم بهداشتی درمانی نیاز مند اجرای استانداردهای آموزشی می باشند . انتظار می رود که تا سال ۲۰۱۲ میزان نیاز به تکنولوژیستهای اتاق عمل سریعتر از حد متوسط افزایش یابد ( یک افزایش ۲۵- ۲۱درصدی ) . علت این امر افزایش تعداد و انواع اعمال جراحی و رشد جمعیت و نیز افزایش میزان سالمندی است ( زیرا افراد سالمند نباز به اعمال جراحی بیشتری دارند ) . از سویی پیشرفت سریع تکنولوژی پزشکی موجب تغییرات چشمگیری در زمینه تکنولوژی جراحی می گردد . پیشرفتهای تکنیکی مانند تکنولوژی فیبرهای نوری و یا لیزر موجب ایجاد تکنیکهای جراحی جدیدی می شود و اتاق عملهای آینده برای تطابق با کامپیوترها ، لیزرها ، فیبرهای نوری ،الکترونیک و رباطها به منظور انجام مراقبت های روتین بیمار آماده می شوند . لذا تغییرات وسیع و چشمگیر موجود در تکنیکهای جراحی نیازمند هم سطح شدن تکنیسینهای جراحی با نقشها و وظایف جدید بوده و برنامه آموزشی کنونی برای بر آوردن نیازهای پرسنل اتاق عمل در آینده کافی نخواهد بود. بنابراین تکنولوژیستهای اتاق عمل باید برای این چالشها ی در حال پیشرفت و تغییر آماده شوند . در حال حاضر دانش آموختگان مقطع کار دانی از فرصت و موقعیت مناسب برای کسب دانش لازم به ویژه در اعمال جراحی تخصصی برخوردار نمی باشند و تنها با ادامه تحصیل در دوره کارشناسی امکان دستیابی به بخشی دیگر از مهارتها و دانشی که مورد نظر است را پیدا خواهند نمود.

  بسیاری از دانش آموختگان مقطع کاردانی علاقمند به ادامه تحصیل در رشته اتاق عمل می باشند ، در صورت تمایل به ارتقاء علمی و عملی خود با شرکت در کنکور کارشناسی ناپیوسته به عنوان پرستار در بخش یا اتاق عمل مشغول به کار می شوند. با بررسی برنامه آموزشی پرستاری ناپیوسته مشاهده می شود که در این برنامه دروس تخصصی اتاق عمل ارائه نمی گردد و از سویی با مقایسه نمودن شرح وظایف پرستار اتاق عمل با کاردان اتاق عمل ، تفاوت چشمگیری مشاهده نمی شود . درخواستهای ارسالی متعدد تکنیسینهای اتاق عمل به۳ دانشگاههای سراسر کشور مبنی بر فراهم نمودن امکان ارتقاء حرفه ای دال بر نیاز آنان به این ارتقاء می باشد . نظر سنجی و جلسات متعدد با جراحان گروههای مختلف دانشگاهی نیز بیان کننده نیاز آنان به همکاری با پرسنلی با دانش و مهارت بیشتر می باشد.

  ارزشهای حاکم بر رشته ( values)

  توجه به این نکته که بیمار به عنوان یک انسان قادر است به طور مستقل روش درمانی مورد نظر خود را انتخاب کند ، دانش آموختگان قادر خواهند بود با تاکید بر عدالت اجتماعی و برابری انسانها و با توجه به ارزشهای حاکم بر جامعه اسلامی ، اصول اخلاقی و اعتقادی حرمت بیمار را به عنوان یک انسان ویژه که دارای خصوصیات جسمی ، روانی و عاطفی خاص خود می باشد در سرتاسر طول عمل جراحی از ابتدای پذیرش تا ترخیص از اتاق عمل حفظ کنند و با جلب اعتماد بیمار به عنوان یک حامی ، یک ارتباط شگفت انگیز انسانی را حفظ کنند . کاستن از سطح اضطراب بیمار قبل از جراحی و رفع نیازهای همه جانبه او کلید پیشگیری از بسیاری از عوارض ناشی از دریافت بیهوشی می باشد واین امر تنها از دستهای پر توان نیروهای آگاه و متبحر اتاق عمل بر می آید .

  رسالت رشته (mission)

  رسالت آموزش رشته اتاق عمل در مقطع کارشناسی پیوسته تربیت نیروی انسانی آگاه متعهد و کار آمد است که با کسب توانائیهای حرفه ای در اتاق عمل و بهره مندی از دانش و تکنولوژی روز ، خدمات مورد نیاز مراقبتی و آموزشی مقرون به صرفه را در بالاترین سطح استاندارد جهت تعمیم ، حفظ و ارتقاء سطح سلامت بیمار و جامعه ارائه دهند . این امر از طریق توسعه دانش ، آموزش و پژوهش در رشته کارشناسی اتاق عمل میسر می باشد . با تربیت این نیروها مراقبت مطلوب و اثر بخش از بیماران در مراحل قبل ، حین و بعد از عمل به خصوص در جراحیهای تخصصی و انواع اسکوپی ها ، کنترل و پیشگیری از عفونتهای بیمارستانی ایجاد شرایط مناسب روحی برای بیماران و نگهداری مناسب از دستگاهها و تجهیزات پزشکی مقدور خواهد بود .

  چشم انداز رشته (visson)

  بر اساس این برنامه آموزشی در ۱۰ سال آینده همگام با پیشرفت سریع تکنیکهای جراحی و انجام اعمال جراحی روباتیک ، فراگیران این رشته طبق استانداردهای انجمن جهانی تکنولوژیستهای جراحی آموزش خواهند دید . دانش آموختگان این رشته جایگاه خود را در عرصه های مختلف جراحی مشخص و تثبیت خواهند نمود و نه تنها به عنوان یک کارشناس مسائل عمومی اتاق عمل بلکه به صورت اختصاصی نیز قادر به ارائه خدمات اثر بخش و مقرون به صرفه در جهت اعتلای سطح سلامت جامعه و بهبود کیفیت اعمال جراحی خواهند بود و در سطح کشور و بین المللی مطرح خواهند شد .

  خصوصیات فردی مورد نیاز برای رشته

  همه اعضای تیم جراحی باید به اصول آسپسیس و انجام تکنیکهای استریل پایبند باشند . در این را ستا و برای انجام استانداردهای این حرفه ، صداقت و پایبندی به اصول اخلاقی ضروری است . یک تکنولوژیست اتاق عمل شایسته باید نگرشی مراقبتی نسبت به بیمار و دیگر اعضای تیم جراحی و محیط داشته باشد . همچنین لازم است آناتومی و فیزیو لوژی طبیعی ، شرایط پاتولوژیکی موثر بر بیمار و پروسیجر جراحی طراحی شده را بداند و هر گونه تغییری را که برای تطابق با شرایط بیمار لازم است در نظر داشته باشد . تکنولوژیست اتاق عمل به عنوان عضوی از تیم اتاق عمل ، باید قادر به اولویت بندی مسائل در شرایط اورژانس و پراسترس باشد، بنابراین نیاز به افرادی است که احساس مسئولیت شدید و شخصیت با ثبات داشته، صبور و علاقمند به کمک به دیگران بوده وبه نیاز های بیمار و دیگر اعضای تیم جراحی حساس باشند و از آنجا که کار در اتاق عمل نیاز به ایستادن برای مدت زمان طولانی و توانایی برای جابه جایی و بلند کردن اشیاء سنگین دارد و فرد را در معرض مناظر و بوهای ناخوشایند ، بیماریهای مسری ، و مواد خطرناک قرار می دهد فرد باید توانایی جسمی لازم را داشته باشد .

  فرصتهای شغلی

  اغلب تکنولوژیستهای اتاق عمل در بخشهای جراحی بیمارستان ، بخشهای زنان و مامایی و مراکز مراقبتی سیار استخدام می شوند . اگرچه بیمارستانها اولین استخدام کننده تکنولوژیستهای اتاق عمل می باشند اما انتظار می رود استخدام آنها در مراکز جراحی سیار، مراکز مراقبتی سرپایی و مطبهای پزشکان افزایش یابد .به هر حال به علت زمینه آموزشی وسیع و تخصصی که این افراد دارند ، سازمانهای استخدام کننده و این دانش آموختگان می توانند گزینه های زیر را نیز در نظر بگیرند .

  • تخصص یافتن در زمینه های مورد علاقه مانند جراحی قلب ، ارتوپدی و اطفال
  • استخدام به عنوان traveling St
  • پیشرفت و ارتقاء به عنوان کمک جراح
  • استخدام توسط یک جراح حیوانات یا تسهیلات مراقبتی حیوانات
  • استخدام توسط یک سازمان پزشکی برای ارائه محصولات آنها
  • توسعه تولید و تحقیق
  • آموزش تکنولوژیستهای اتاق عمل
  • خدمات نظامی
  • استخدام به عنوان مشاور
  • ( البته بخشی از این مشاغل به دوره های آموزشی اضافی نیاز دارد . )

  رشته های مشابه در خارج کشور

  همانطور که اشاره گردید در سراسر دنیا برنامه اتاق عمل به دو صورت ارائه می شود : در حالت اول دانش آموختگان رشته کارشناسی پرستاری در یک دوره ۲-۱ ساله برای ورود به اتاق عمل آموزش می بینند . در حالت دوم دانشجویان در مقطع کاردانی آموزشهای عمومی دوره اتاق عمل را می گذرانند و برای ایفای نقش به عنوان فرد سیار و اسکراب ( دست شسته ) آماده می شوند و سپس در صورت تمایل در یک دوره ۵/۲ – ۵/۱ ساله برای ایفای نقش به عنوان کمک اول جراح آماده می شوند . برخی از مراکز دانشگاهی که در حالت اول ، دوره هایی برای این رشته ارائه می دهند عبارتند از :

  Mohawk college of applied arts and technology

  George brown college

  Algonquin college

  Centennial college

  Community college of Alleghenty county

  Fanshawe college

  و برخی از مراکز دانشگاهی که به صورت کاردانی دانشجو می پذیرند عبارتند از :

  Indiana county technology center adult education

  University of Minnesota crookston

  Madisonville community college

  Southern Maine community college

  Western Navada community

  college

  دانش آموختگان دوره های کاردانی که مدرک دانشگاهی آنان مورد قبول انجمن تکنولوژیستهای اتاق عمل می باشد می توانند در دوره های آموزشی ۵/۲-۵/۱ ساله مطابق برنامه این انجمن شرکت نمایند تا بتوانند موقعیت علمی و حرفه ای خود را در اتاق عمل ارتقاء بخشند .( این انجمن از سال ۱۹۶۹ در حال فعالیت می باشد .)

  اهداف کلی دوره (Aims)

  برنامه دوره کارشناسی پیوسته اتاق عمل به منظور تربیت افرادی متعهد و مسئول است که بتوانند همگام با گسترش و توسعه تعداد جراحی ها و تکنولوژی جراحی با ارائه بهترین خدمات منطبق با اصول علمی پیشرفته ، پاسخگوی نیازهای بهداشتی درمانی جامعه باشند . لذا هدف از این دوره آموزشی ارتقاء دانش ، نگرش و مهارت افراد( تکنولوژیستهای اتاق عمل ) برای ایفای نقش حرفه ای خود در زمینه های زیر می باشد:

  الف: در نقش کمک اول CFA) ( (Certified First Assistant) :

  - توانایی آماده سازی محیط اتاق عمل با تکنیکهای آسپتیک ( استریل و ضد عفونی) را داشته باشد .

  - اصول صحیح پوزیشن دادن ( وضعیت دادن به بیمار ) را به کار برد .

  - دید کافی از محل عمل در طول جراحی ( با کمک رترکتورها ، گازها و ساکشن ) فراهم کند .

  - تکنیکهای مناسب برای کمک به جراح در هموستاز ( بند آوردن خونریزی ) را به کار برد .

  - تکنیکهای مناسب برای بخیه زدن محورهای بدن را به کار برد .

  - با پیش بینی نیازهای جراح به عمل جراحی سرعت بخشد .

  - دانش لازم در مورد آناتومی و فیزیولوژی نرمال و پاتولوژیک داشته باشد .

  - دانش لازم در مورد شرایط اورژانس داشته باشد .

  - با رعایت نکات ایمنی اطاق عمل حافظ وسایل و تجهیزات گران قیمت اتاق عمل باشند و شرایط ایمنی برای بیمار وسایر افراد اتاق عمل فراهم نمایند .

  - مهارتهای سازمان دهی بالایی داشته باشد .

  - نگرش حرفه ای داشته باشد .

  ب: در نقش فرد اسکراب ( دست شسته ) و سیار ( Circulate ) :

  - دانش و مهارت کافی در مورد مفاهیم پایه مراقبت از بیمار و تکنیکهای جراحی داشته باشند .

  - به منظور فراهم نمودن مراقبت مطلوب از بیمار اصول آسپتیک ( استریل و ضد عفونی ) را به طور عملی به کار برند .

  - مهارت لازم برای آماده سازی بیمار داشته باشند .

  - توانایی ایفای نقش فرد اسکراب ( دست شسته ) را در همه اعمال جراحی پایه و اعمال جراحی تخصصی داشته باشد .

  - رفتار پاسخگویانه و نگرش حرفه ای مورد انتظار از یک فرد در حرفه بهداشتی – درمانی را داشته باشد .

  - دانش و توانایی لازم در مورد انجام مهارتهای مرتبط به فرد سیار را داشته باشد .

  - با رعایت نکات ایمنی اتاق عمل حافظ وسایل و تجهیزات گران قیمت اتاق عمل باشند و شرایط ایمنی برای بیمار و سایر افراد اتاق عمل فراهم نمایند .

  - دانش در مورد شرایط اورژانسی اتاق عمل داشته باشند .

  - مهارتهای سازمان دهی و مدیریتی داشته باشند .

  امکان ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر

  نظر بر اینکه این رشته در سال ۱۳۸۶و با تلاش و کوشش گروههای اتاق عمل راه اندازی گردیده است، رشته ای کاملاً نو پا می باشد. اما گروه مذبور در نظر دارد بر اساس استانداردها و راهنمایی های انجمن تکنولوژیستهای اتاق عمل امریکا در راستای ادامه تحصیل این دانش آموختگان نیز پیشنهاداتی به وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی ارائه نماید. در حال حاضر فارغ التحصیلان کارشناسی تکنولوژی اتاق عمل امکان ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد اتاق عمل را خواهند داشت، دانشگاه هایی همچون دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، البرز، ایران، شیراز، کرمانشاه، مازندران، همدان و یزد، در مقطع کارشناسی ارشد اتاق عمل دانشجو تربیت می نمایند. همچنین با توجه به حیطه فعالیت این دسته از دانش آموختگان در سایر کشورها به نظر می رسد دانش آموختگان این رشته می توانند در سایر رشته های مرتبط مانند آناتومی، فیزیولوژی ، مهندسی تجهیزات پزشکی، کمک اول جراح و ... ادامه تحصیل دهند. اعضای این گروه امیدوار هستند که بتوانند با تلاش خود در جهت ارتقاء و اعتلای این حرفه گامی هر چند کوچک بردارند.

  رشته های مشابه داخل کشور :وجود ندارد.

  نقش دانش آموختگان در نظام بهداشتی (Role definition)

  دانش آموختگان می توانند در نقشهای مراقبتی ، ارتباطی ، پژوهشی انجام وظیفه نمایند .

  وظایف حرفه ای دانش آموختگان ( Task analysis ) :

  وظایف حرفه ای در نقش مراقبتی : اگر چه نقش مراقبتی فرد سیار ، کمک اول و فرد اسکراب (دست شسته ) با یکدیگر همپوشانی دارد و کاملاً قابل تفکیک از یکدیگر نمی باشد ولی به طور کلی می توان نقشهای مراقبتی این افراد را به صورت زیر بیان نمود :

  الف : وظایف حرفه ای فرد سیار ( Circulate ) : آماده نمودن اتاق عمل ، انتقال بیمار به اتاق عمل ، پوزیشن دادن ( وضعیت دادن ) به بیمار ، پرپ بیمار ( ضد عفونی نمودن محل عمل ) ، فراهم نمودن لوازم و تجهیزات اضافی لازم در طول انجام عمل جراحی و ارزیابی مداوم شرایط اتاق عمل و بر آورده نمودن نیازهای تیم جراحی است .

  ب: وظایف حرفه ای کمک جراح : پوزیشن دادن ( وضعیت دادن ) به بیمار ، فراهم نمودن دید مناسب جهت محل عمل برای جراح ( با کمک رترکتورها ، گازها و ساکشن )، همکاری در هموستاز ( بند آوردن خونریزی ) و بخیه زدن ، پانسمان و سایر عملکردهایی که به جراح در انجام یک عمل صحیح همراه با نتایج مطلوب کمک می کند . این اعمال تحت نظارت مستقیم جراح انجام می گردد . کمکهای جراح در اتاق عمل در سه سطح پایه ، عمومی و تخصصی فعالیت می کنند .

  ج : وظایف حرفه ای اسکراب ( دست شسته ) ( STSR ) : تکنولوژیستهای جراحی برای ایفاء نقش اسکراب ( دست شسته ) در سه سطح یک ، دو و سه فعالیت می کنند . در سطح اول فرد وارد عملهای عمومی می شود و در سطح دوم می تواند در عملهای تخصصی تر ایفای نقش نماید و در سطح سوم فرد در حوزه مدیریت نیز وارد عمل می شود . به طور طبیعی تکنولوژیست اتاق عمل در یک وضعیت استریل در طول عمل جراحی عمل می کند ، همچنین بسیاری از وظایف غیر استریل ( وظایف فرد سیار ) را نیز در طی یک روز کاری انجام می دهد . فرد اسکراب ( دست شسته ) در سه مرحله مراقبت از بیمار با حداقل نظارت اعضای تیم جراحی فعالیت می کند برخی از وظایف اسکراب ( دست شسته ) در هر مرحله از مدیریت بیمار عبارتند از :

  الف ) قبل از عمل جراحی :

  ب) در طول عمل :

  - حفظ محیط استریل

  - دادن وسایل و تجهیزات به جراح و کمک جراح براساس نیاز آنها

  - ارزیابی و پیش بینی نیازهای بیمار و جراح و فراهم نمودن آیتمهای ضروری بر اساس نیاز

  - شمارش آیتمهای ضروری

  - مراقبت از نمونه ها

  - کاربرد پانسمان

  ج) بعد از عمل :

  - حفظ محیط استریل تا زمانی که بیمار انتقال داده شود .

  - حذف وسایل و تجهیزات مصرف شده از اتاق عمل

  - مراقبت و نگهداری از وسایل و تجهیزاتی که مجدداً استفاده می شود .

  - انتقال بیمار جراحی شده از اتاق عمل به اتاق بهبودی .

  - آماده سازی اتاق عمل برای بیمار بعدی .

  وظایف حرفه ای در نقش پژوهشی

  - ارتباط درمانی و آرامش بخش با بیماران

  - ارتباط با اعضای تیم جراحی شامل فرد بیهوشی دهنده، تکنولوژیستهای رادیولوژی و پاتولوژیستها، جراح ، کمک جراحان ، مدیران اتاق عمل ، اساتید و دانشجویان گروههای پرستاری ، بیهوشی ، اتاق عمل ، پزشکی .

  - ارتباط واحدهای مختلف اتاق عمل مانند آزمایشگاه ، بانک خون ، رادیو لوژی، مهندسی پزشکی ، بازاریابان محصولات و تجهیزات پزشکی و ...

  - ارتباط با دفتر پرستاری و سیستم اداری بیمارستان .

 

برنامه عملیاتی گروه ۱۴۰۲

نشانی مطلب در وبگاه دانشکده پیراپزشکی:
http://goums.ac.ir/find-5.2810.1679.fa.html
برگشت به اصل مطلب